"Μόνο ο θάνατος μπορεί να ξεπληρώσει για τη ζωή"

Σας ακούω να αναρωτιέστε που είναι ο δημοσιοκάφρος όλο αυτό τον καιρό και γιατί δεν έχει γράψει τίποτα από το καλοκαίρι (σα δε ντρεπεται ο αχαΐρευτος). Ε, λοιπόν, είμαι εδώ όσο βρίσκω λίγο χρόνο και θα επανορθώσω με ένα δυνατό (πιστεύω) άρθρο. Σήμερα θα μπλέξουμε τη φιλοσοφία με την λογοτεχνία, τον Πλάτων με το Game Of Thrones. Μπορεί με μία πρώτη ανάγνωση οι δύο αυτοί κόσμοι να μην τέμνονται ωστόσο η μεταξύ τους σύνδεση τις πλείστες των περιπτώσεων είναι αναπόφευκτη. Ο θάνατος είναι μία από τις έννοιες που έχει απασχολήσει το φιλοσοφικό σκέπτεσθαι ανά τους αιώνες. Ή σχέση του Game of thrones με τον θάνατο είναι σχέση ατέλειωτου πάθους, με τον πολυαγαπημένο μας συγγραφέα να σκοτώνει στις σελιδες αβέρτα τους ήρωες του και μαζί με αυτούς ένα κομμάτι της ψυχής μας. 

Είπα ψυχή. Ο θάνατος για τον οποίον θα μιλήσουμε δεν σχετίζεται με την εικόνα θανάτου που έχουμε στο νου μας με μπόλικο αιματοκύλισμα και κομμένα κεφάλια μακριά από το υπόλοιπο σώμα. Ο θάνατος όπως παρουσιάζεται από την πλατωνική φιλοσοφία είναι ένα καθαρτικό μέσο της ψυχής που έχει μολυνθεί από τα πάθη του σώματος. Και τι είδους σχέση έχει ρε δημοσιοκάφρε αυτος ο αναίμακτος θάνατος με το τόσο αιματοβαμμένο παραμύθι?

Μείνε μέχρι το τέλος και θα καταλάβεις που το πάω.
Σύμφωνα με τον πλατωνικό διάλογο Τίμαιο, ο Θεός, η άριστη αιτία από την οποία προκείπτουν άριστα δημιουργήματα (Τίμαιος, 36e-37a), ύστερα από τη δημιουργία του σύμπαντος και της αιώνιας ψυχής, δημιουργεί την αθάνατη ανθρώπινη ψυχή καθομίωσιν της πρώτης και αναθέτει σε κατώτερους θεούς τη δημιουργία του ανθρώπινου γένους (Τίμαιος, 41a-d). Αυτοί έπλασαν το σώμα και του έδωσαν ζωή τοποθετώντας μέσα του τη ψυχή (Τίμαιος, 42e-43a). Έκτοτε το κακό κάνει την εμφάνιση του και γίνεται το έλα να δεις. Τα αισθητηριακά ερεθίσματα αποπροσανατολίζουν την ψυχή δημιουργώντας μια σύγχηση στο εσωτερικό της (Φαίδων, 43a-e), και την στρέφουν προς την ικανοποίηση των σωματικών επιθυμιών. Η ψυχή δηλαδή απομακρύνεται από τον αρχικό της στόχο, την θέαση της Ιδέας του Αγαθού και την επιστροφή της δίπλα στον Θεό και στρέφεται προς τις ηδονές και την ακολασία. Με λίγα λόγια τα δύο άλογα (θυμοειδές και επιθυμιτικό) που σέρνουν το άρμα (ψυχή) , στο γνωστό μύθο του Φαίδρου, δεν υπακούν τον ηνίοχο (λογιστικό) και κατευθύνουν την ψυχή όπου αυτά θέλουν.

Το σώμα δηλαδή αντιστρέφοντας την κανονικότητα, είναι αυτό που εξουσιάζει την ψυχή που αλυσοδεμένη διατηρείται στο σκοτάδι ανύμπορη να ολοκληρωθεί. Για να μπορέσει η ψυχή να ολοκληρωθεί και να εκπληρώσει το στόχο της θα πρέπει να απαλλαγεί από τα δεσμά του σώματος. Για τον Πλάτωνα και το Σωκράτη καθοριστικό ρόλο σε αυτό παίζει η εκπαίδευση - φιλοσοφία που θα επαναφέρει την ψυχή στο σωστό δρόμο, μακριά από τις επιρροές του σώματος. Μια εκπαιδευμένη ψυχή είναι ικανή να διακρίνει τα σωματικά ερεθίσματα που την παραπλανούν στερώντας την αλήθεια και μπορεί να τα αποφεύγει και να συγκεντρώνεται στον εαυτό της (Φαίδων, 80e-81a). Συντελείται με λίγα λόγια ένας χωρισμός ψυχής και σώματο, ένας λεγόμενος θάνατος. Γι' αυτό και η φιλοσοφία ορίζεται από τον Πλάτωνα ως "μελέτη θανάτου" (Φαίδων, 64a). Θάνατος, όχι με την σημερινή έννοια, αλλά η αποστασιοποίηση της ψυχής από το αληθοφανές βουητό των αισθήσεων, τις ακραίες επιθυμίες του σώματος που της στερούν την ομοίωση με το Θεό. Βέβαια σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να νομίζει κανείς πως ο Πλάτων δια στόματος Σωκράτη προτείνει τον κόσμο να φουντάρει. Ίσα ίσα αποτελεί μια κατάσταση διαρκούς εγρήγορσης του ατόμου, σαν να προετοιμάζεται για μια επίδειξη που απαιτεί πολύωρες πρόβες, που τον καθιστούν πρόθυμο να πεθάνει, χωρίς όμως να το επιδιώκει αλλά περιμένωντας την κατάλληλη στιγμή από το Θεό. Με αυτό τον τρόπο η ψυχή κυριαρχεί έναντι του σώματος και από την δόξα (απλή γνώση) των αισθήσεων φτάνει στην αντικειμενική - επιστημονική γνώση. 
Μόνο με θάνατο δηλαδή, μπορείς να ξεπληρώσεις για τη ζωή όπως μας τονίζει ο Jaqen H'ghar (και νωρίτερα η Mirri Maz Duur) και προσπαθεί να το διδάξει στην Arya, άσχετα αν το έχει καταφέρει πλήρως ή όχι. Πως το κανει ο Jaqen; Θυμηθείτε μόνο όλα αυτά τα καψώνια που έχει κάνει στην Arya έως τώρα, από το ξύλο με τα ξύλινα κοντάρια έως το μαχαίρωμα από την μεταμφιεσμένη σε γριά ακόλουθο του Απρόσωπου Θεού. Αυτό που προσπαθεί να της διδάξει αφενός είναι να βρίσκεται πάντοτε σε ετοιμότητα ώστε να προσαρμόζεται ανάλογα στις καταστάσεις και αφετέρου να μάθει να αντιστέκεται στο σώμα της, τόσο όταν πονά, όσο και όταν στρέφεται σε ακραίες επιθυμίες, όπως να πάρει εκδίκηση για την οικογένεια της. Μάλιστα, όταν η Arya δεν καταφέρει να δαμάσει τις επιθυμίες του σώματος της (σκοτώνοντας τον Meryn Trant στη σειρά - τον Dareon της Νυχτερινής Φρουράς στο βιβλίο) δεν διστάζει να της αφαιρέσει, έστω και προσωρινά, την αίσθηση της όρασης, στην προσπάθεια του να ωθήσει την ηρωίδα μας να απαγκιστρωθεί από το σώμα της, να σκοτώσει τον μέχρι πρότινως εαυτό της και να ολοκληρώσει τον αληθινό της στόχο. Άραγε ο στόχος που ολοκληρώνει την ψυχή της Arya είναι πράγματι η εκδίκηση, έχοντας σκοτώσει ήδη τον Walder Frey και η εκπαίδευση του Jaqen να μην ακολουθεί την φιλοσοφία του Πλάτωνα; Η νέα σεζόν θα μας διαφωτίσει (;).  
Καλύτερο ίσως παράδειγμα αποτελεί ο Bran. Ο μικρός Stark από την στιγμή που μένει ανάπηρος χάνοντας την ικανότητα να περπατάει και να σκαρφαλώνει δεξιά και αριστερά, κόβει κάθε δεσμούς με το σώμα του και στρέφει το ενδιαφέρον του σε πιο πνευματικές αναζητήσεις ανακαλύπτοντας νέες δυνάμεις. Το "ατύχημα" αυτό δηλαδή συντελεί τον πλατωνικό θάνατο για τον Bran που σε συνδυασμό με τα οράματα με το κοράκι με τα τρία μάτια, τον ωθούν να αφήσει τις εγκόσμιες υλικές απολάυσεις και να ξεκινήσει ένα ταξίδι με προορισμό τη γνώση. Μια γνώση που έχει ως βάση την αναδρομή στο παρελθόν (ανάμνηση) και συμβάλλει στην ενόραση. Η ψυχή του Bran δηλαδή φαίνεται να έχει θεαθεί την αλήθεια πριν ενσωματωθεί στο σώμα του και ερωτευμένη από την ομορφιά της επιθυμεί να την ξανακατακτήσει.  Έτσι όπως η ψυχή στο διάλογο του Πλάτωνα καταφέρνει να επιστρέψει κοντά στο Θεό δημιουργό της όταν απομακρυνθεί από τις επιδράσεις του σώματος, έτσι και ο Bran καταφέρνει να εκπληρώσει το στόχο του, φτάνοντας στη κουρούνα - σοφό και να αποκτήσει την αλήθεια. Well played Brandon.